انواع شیر آلات برنجی
شیرآلات برنجی چیست؟
شیرآلات برنجی یکی از متداول‌ترین انواع شیرآلاتی هستند که در سیستم‌های لوله‌کشی و انتقال سیالات به کار می‌روند. این نوع شیرآلات از آلیاژ برنج ساخته شده‌اند که ترکیبی از مس و روی است. به دلیل خواص منحصربه‌فرد این آلیاژ، شیرآلات برنجی به‌عنوان گزینه‌ای ایده‌آل برای کاربردهای مختلف در سیستم‌های لوله‌کشی شناخته می‌شوند.
شیرآلات برنجی (Brass Valves) شیر الات برنجی به مجموعه‌ای از تجهیزات لوله‌کشی اطلاق می‌شود که برای کنترل، قطع و وصل، و تنظیم جریان انواع سیالات در صنایع مختلف، به‌ویژه در موتورخانه‌ها و ساختمان‌های مسکونی و صنعتی به کار می‌روند. این محصولات به‌دلیل جنس آلیاژ برنج، از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاصی بهره می‌برند که آن‌ها را مناسب برای شرایط مختلف محیطی و صنعتی می‌سازد
مزایا و ویژگی‌های شیرآلات برنجی:
- پایداری در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی: برنج به‌عنوان یک آلیاژ، به‌طور طبیعی دارای ویژگی مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی است. این خاصیت باعث می‌شود شیرآلات برنجی گزینه‌ای مناسب برای استفاده در محیط‌های مرطوب و شرایط آب و هوایی با رطوبت بالا باشند.
- استحکام و مقاومت مکانیکی بالا: این نوع شیرآلات به دلیل ساختار محکم و مقاوم خود، توان تحمل ضربات و فشارهای مکانیکی شدید را دارا هستند، که آن‌ها را برای کاربردهای سنگین صنعتی مناسب می‌سازد.
- سیستم آب‌بندی بی‌نقص: طراحی دقیق و مواد با کیفیت به‌کار رفته در ساخت این شیرآلات، موجب می‌شود که از هرگونه نشت سیال جلوگیری شود و عملکردی مطمئن ارائه دهد.
- عمر طولانی: مقاومت بالای این محصولات در برابر عوامل محیطی مانند ضربه و رطوبت، سبب می‌شود که شیرآلات برنجی مدت طولانی‌تری بدون نیاز به تعمیر و نگهداری خاص کار کنند.
- گوناگونی و انعطاف در تولید: این نوع شیرآلات در طرح‌ها و ابعاد مختلفی تولید می‌شوند، و به همین دلیل می‌توانند در کاربردهای متنوعی از جمله خانگی، تجاری و صنعتی به کار روند.
- تحمل بالا در برابر حرارت و فشار: آلیاژ برنج می‌تواند دماها و فشارهای بالا را به‌خوبی تحمل کند. این ویژگی به‌ویژه در صنایعی که نیاز به تجهیزات مقاوم در برابر شرایط سخت دارند، بسیار مهم است.
- مقاومت در برابر انباشت رسوبات: سطح صیقلی و صاف این شیرآلات مانع از تشکیل رسوبات می‌شود، که این ویژگی باعث می‌شود جریان سیال به‌طور مداوم و بدون انسداد جریان یابد.
- بدون آلودگی سرب: آلیاژ برنج به‌کار رفته در ساخت این شیرآلات، عاری از سرب است. این امر باعث می‌شود کیفیت آب مصرفی حفظ شده و برای سیستم‌های لوله‌کشی آب آشامیدنی کاملاً مناسب باشد.
مشخصات فنی شیرآلات برنجی:
- انواع اتصالات: شیوه اتصال شیرآلات برنجی ممکن است بسته به برند متفاوت باشد.
- استاندارد دنده‌ها: رزوه‌های این شیرآلات مطابق استاندارد NPT هستند که تضمین‌کننده آب‌بندی محکم و جلوگیری از هرگونه نشتی در اتصالات می‌باشد.
- مطابقت با استانداردهای تولید: فرآیند تولید این شیرآلات بر اساس استانداردهای ISIRI 3664 و ISIRI 4047 انجام می‌شود، که کیفیت و عملکرد بهینه را تضمین می‌کند.
- آلیاژ به‌کار رفته: جنس این شیرآلات از آلیاژ برنج بدون سرب است. این ترکیب آلیاژی فاقد عناصر مضری مانند سرب بوده و از نظر بهداشتی ایمن‌تر است.
- ظرفیت تحمل فشار: شیرآلات برنجی توانایی مقاومت در برابر فشار کاری از 10 تا 40 بار را دارند، که آن‌ها را برای استفاده در سیستم‌های مختلف لوله‌کشی مناسب می‌سازد.
- اندازه‌های متنوع: این محصولات در سایزهای مختلف از 1/4 اینچ تا 6 اینچ تولید می‌شوند و برای استفاده در کاربردهای مختلف از لوله‌کشی خانگی تا صنایع بزرگ مناسب هستند
انواع شیرآلات برنجی از نظر نوع اتصال:
1. شیرهای پرسی یا مهره ماسوره‌ای
این دسته از شیرآلات دارای یک روکش فلزی پرسی و دو عدد اورینگ هستند که برای اتصال به لوله، از دستگاه کالیبره و ابزار پرس استفاده می‌شود. ابتدا دهانه لوله توسط دستگاه کالیبره صاف و اصلاح می‌گردد و سپس با کمی مواد لیز کننده، لوله را تا انتهای شیر (محل تعبیه سوراخ در روکش فلزی) وارد می‌کنند. در نهایت، با استفاده از دستگاه پرس، روکش فلزی روی لوله فشرده می‌شود تا اتصال محکم ایجاد گردد.
یکی از نکات مهم درباره این نوع شیرآلات این است که در صورت نیاز به تعویض، نمی‌توان آن‌ها را به راحتی باز کرد و لازم است کل شیر تعویض شود، زیرا پرس فلزی لوله را کاملاً ثابت کرده و باز کردن آن دشوار خواهد بود
.
2. شیرهای کوپلی یا والوهای کوپلینگ
این نوع شیرآلات نیز دارای دو اورینگ در مسیر اتصال هستند، اما تفاوت آن‌ها در وجود یک واشر فلزی است که هنگام نصب، پشت لوله قرار گرفته و درون مهره قرار می‌گیرد. این واشر فلزی به گونه‌ای طراحی شده که پس از نصب، مانع از شل شدن مهره می‌شود و اتصال را به خوبی محکم می‌کند.
نکته مهم در نصب این شیرآلات این است که ابتدا مهره و سپس واشر فلزی باید وارد لوله شوند و پس از آن، لوله به شیر متصل گردد تا واشر و مهره به درستی در جای خود قرار بگیرند
انواع مختلف شیرآلات برنجی
- شیر کنترل سوزنی: این مدل شیر به‌طور اختصاصی برای تنظیم دقیق مقدار عبور مایع طراحی شده است و به کاربر امکان می‌دهد تا جریان را به‌خوبی تنظیم کند.
- شیر کشویی یا دروازه‌ای: این نوع شیر معمولاً برای باز و بسته کردن کامل جریان در خطوط لوله استفاده می‌شود و مانع از عبور یا توقف ناقص سیال می‌گردد.
- شیر یک‌طرفه دریچه‌ای: این شیر تنها اجازه می‌دهد که سیال در یک جهت حرکت کند و مانع از برگشت آن به عقب می‌شود، بنابراین از بازگشت جریان به سیستم جلوگیری می‌کند.
- شیر صافی یا فیلتر دار: این نوع شیر به یک فیلتر داخلی مجهز است که برای جلوگیری از ورود ذرات و آلودگی‌ها به درون لوله‌کشی و تجهیزات استفاده می‌شود.
- شیر یک‌طرفه با فنر: مکانیزم این شیر بر اساس فنر طراحی شده است که تنها در جهت حرکت جریان باز می‌شود و از برگشت جریان به سمت مخالف جلوگیری می‌کند.
- شیر دیسکی یا سوپاپ‌دار: این مدل شیر دارای دیسک یا سوپاپ است که کنترل دقیقی بر جریان عبوری ایجاد می‌کند و به‌ویژه در تنظیم جریان دقیق سیال کاربرد دارد.
کاربردهای اصلی شیرآلات برنجی در لوله‌کشی ساختمان:
۱. سیستم‌های آب سرد و گرم
شیرآلات برنجی به دلیل توانایی تحمل دماهای مختلف، در سیستم‌های آب سرد و گرم به طور گسترده استفاده می‌شوند. این شیرآلات قادر به تحمل فشار و دمای بالای آب هستند و بدون تغییر شکل یا خرابی عمل می‌کنند. معمولاً در لوله‌کشی آب گرم پکیج‌های دیواری، آب‌گرم‌کن‌ها و رادیاتورها از شیرآلات برنجی استفاده می‌شود.
۲. سیستم‌های قطع و وصل جریان آب
یکی از کاربردهای رایج شیرآلات برنجی، قطع و وصل جریان آب در نقاط مختلف ساختمان است. انواع مختلفی از شیرآلات برنجی مانند شیرهای توپی (Ball Valve)، شیرهای زاویه‌ای (Angle Valve) و شیرهای قطع و وصل دستی (Gate Valve) برای این منظور به کار می‌روند.
- شیر توپی برنجی: برای قطع و وصل سریع جریان آب در خطوط اصلی لوله‌کشی استفاده می‌شود.
- شیر زاویه‌ای برنجی: معمولاً در زیر سینک‌ها و روشویی‌ها نصب می‌شود و به کنترل جریان آب به دستگاه‌های مصرفی کمک می‌کند.
۳. لوله‌کشی آب آشامیدنی
یکی از مهم‌ترین کاربردهای شیرآلات برنجی، انتقال آب آشامیدنی در لوله‌کشی خانگی است. به دلیل خواص ضد باکتریایی برنج، این شیرآلات می‌توانند به حفظ کیفیت آب کمک کنند و از رشد باکتری‌ها و آلودگی‌ها جلوگیری کنند. استفاده از شیرآلات برنجی در سیستم‌های آب آشامیدنی ایمنی بالایی را تضمین می‌کند.
۴. سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی
شیرآلات برنجی به دلیل مقاومت حرارتی بالا و رسانایی مناسب، در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی ساختمان به کار می‌روند. در این سیستم‌ها، برنج می‌تواند حرارت را به خوبی منتقل کند و در برابر تغییرات دما مقاوم است.
- رادیاتورها: در اتصالات رادیاتور و پکیج‌های گرمایشی، از شیرآلات برنجی برای تنظیم جریان آب گرم استفاده می‌شود.
- سیستم‌های تهویه مطبوع: در سیستم‌های تهویه مطبوع نیز به دلیل تحمل دما و فشار، از این نوع شیرآلات استفاده می‌شود.
۵. لوله‌کشی گاز خانگی
شیرآلات برنجی در لوله‌کشی گاز خانگی نیز کاربرد دارند. این شیرآلات به دلیل استحکام و مقاومت بالا، ایمنی لازم را برای انتقال گاز فراهم می‌کنند. معمولاً از شیرهای گازی برنجی در خطوط گاز شهری و اتصالات به دستگاه‌های گازسوز مانند اجاق گاز و بخاری استفاده می‌شود.
۶. اتصالات بهداشتی و لوازم خانگی
در اتصالات بهداشتی مانند سینک ظرفشویی، دوش حمام و روشویی، شیرآلات برنجی به دلیل زیبایی ظاهری و دوام بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. این شیرآلات علاوه بر کاربرد در لوله‌کشی، ظاهر مدرنی به آشپزخانه و سرویس بهداشتی می‌بخشند.
- شیر ظرفشویی برنجی: این نوع شیرآلات به دلیل استحکام بالا و مقاومت در برابر رطوبت، در سینک‌های آشپزخانه بسیار رایج هستند.
- شیر دوش برنجی: برای حمام و دوش‌ها، شیرآلات برنجی به دلیل عملکرد مطمئن و مقاوم در برابر دما و رطوبت انتخاب خوبی هستند.
